Malinche. ʻO ke kaikamahine aliʻi Tabasco

Pin
Send
Share
Send

E Malinalli, inā lākou i ʻike! Inā hiki iā lākou ke ʻike iā ʻoe i kēlā kakahiaka o Malaki 15, 1519 i ka wā a ka Haku o Potonchán i hāʻawi aku ai iā ʻoe, a me nā kauā kauā he ʻumikūmāiwa, i kēlā haole ʻumiʻumi ʻumiʻumi hoʻi, e sila i ka pact of aloha.

A ʻaʻole ia he kaikamahine, ʻōlohelohe, koe wale nō ka pūpū o ka maʻemaʻe e kau ana mai kona pūhaka a me ka lauoho ʻeleʻele e uhi ana i kona poʻohiwi. Inā lākou i ʻike i ka makaʻu āu i manaʻo ai i ka weliweli loa o ka haʻalele ʻana, ʻo wai ka mea ʻike ma hea, me kēlā mau kāne ʻē me nā lelo hiki ʻole ke hoʻomaopopo ʻia, nā lole ʻē, nā mīkini me nā waha o ke ahi, hekili, a me nā holoholona nui loa, no ka mea ʻaʻole maopopo, ua manaʻoʻiʻo ʻia i ka mua ʻo nā malihini e holo ana ma luna o lākou, he mau moʻo poʻo lua; ka ʻehaʻeha o ka piʻi ʻana i ua mau puʻu lana nei, o ke aloha ʻia o kēlā mau mea ola.

Ua hoʻololi hou ʻoe i kou mau lima, ʻo kou hopena ma ke ʻano he kauā. E Tamañita, ua kūʻai aku kou mau mākua iā ʻoe i nā mea kālepa Pochtec, nāna ʻoe i lawe iā Xicalango, "kahi e loli ai ka ʻōlelo," e kūʻai hou aku ai. ʻAʻole ʻoe e hoʻomanaʻo hou i kou haku mua; hoʻomanaʻo ʻoe i ka lua, ka haku o Potonchán, a me ka maka makaʻala o ka haku wahine o nā kauā. Ua aʻo ʻoe i ka ʻōlelo Maya a mahalo i nā akua a lawelawe iā lākou, ua aʻo ʻoe e hoʻolohe. ʻO ʻoe kekahi o nā mea nani loa, ua hemo ʻoe i ka hāʻawi ʻia ʻana i ke akua o ka ua a hoʻolei ʻia i lalo o ka cenote laʻa.

ʻO kēlā kakahiaka wela i ka mahina ʻo Malaki ua hōʻoluʻolu ʻia ʻoe e nā huaʻōlelo a ke keiki, ke kahuna akua: "He mea nui ʻoe, e aloha ʻoe a hiki i ka wā e haki ai kou puʻuwai, ay del Itzá Brujo del Agua ...". He mea hōʻoluʻolu iā ʻoe i ka loaʻa ʻana o nā hoa hele, ka hoihoi o ka makahiki ʻumikūmāhā a ʻumikūmālima paha e kōkua iā ʻoe, no ka mea ʻaʻohe mea i ʻike i ka lā o kou hānau ʻana, a me kahi. E like me ʻoe, ʻike wale mākou ua ulu ʻoe i nā ʻāina o Mr. Tabs-cob, haʻi wahaheʻe ʻole ʻia e nā malihini e like me Tabasco, e like me ko lākou hoʻololi ʻana i ka inoa i ke kaona ʻo Centla a kapa ʻia ʻo Santa María de la Victoria, e hoʻolauleʻa ai i ka lanakila.

Pehea ʻoe, e Malinalli? Hōʻike ʻia ʻoe ma nā canvases o Tlaxcala, ʻaʻahu mau ʻia i ka huipil a me kou lauoho i lalo, ma kahi kokoke iā Kāpena Hernando Cortés, akā ʻo kēlā mau kiʻi pena, nā kaha kiʻi wale nō, mai hāʻawi iā mākou i kahi manaʻo maopopo o kāu hiʻohiʻona. ʻO Bernal Díaz del Castillo, kahi koa mai Cortés, nāna e hana i kāu kiʻi i kamaʻilio ʻia: "maikaʻi a helehelena a hele aku ʻo ia i waho ... e ʻōlelo kākou pehea ʻo Dona Marina, he wahine no ka ʻāina, he aha kāna kāne i hana ai ... ʻaʻole mākou i ʻike i ka nāwaliwali iā ia. akā ʻoi aku ka nui o ka hana ma mua o ka wahine ...

E haʻi iaʻu, e Malinalli, ua lilo maoli ʻoe i Katolika i loko o kēlā mahina i hala ka huakaʻi a hiki i kou hōʻea ʻana i kahakai o Chalchicoeca, i kēia lā ʻo Veracruz? ʻO Jerónimo de Aguilar, i lawe pio ʻia i ka makahiki 1517 i ka wā i lanakila ai ka poʻe Mei iā Juan de Grijalva, ʻo ia ka mea nāna i unuhi i kā Fray Olmedo mau ʻōlelo i loko o Maya, a no laila ua ʻike lākou iā ʻoe he wahaheʻe kou mau akua hoʻomana, he daimonio lākou, a hoʻokahi wale nō akua kū hoʻokahi. akā i loko o ʻekolu mau kānaka. ʻO ka ʻoiaʻiʻo, ʻo ka mea nui ka wikiwiki o nā Paniolo e bapetizo iā ʻoe, ʻoiai ua kipaku ʻia ʻo ia i hiamoe me kahi heretic; ʻO ia ke kumu i ninini ai lākou i ka wai ma luna o kou poʻo a hoʻololi i kou inoa, mai laila ʻoe ʻo Marina a uhi ʻoe i kou kino.

ʻO kou aloha mua iā Alonso Hernández de Portocarrero, na Cortés i hāʻawi iā ʻoe? ʻEkolu wale nō ou mahina āu; I ka manawa i maopopo ai iā Cortés, i ka loaʻa ʻana o nā ʻelele a Motecuhzoma, ʻo ka mea wale nō i kamaʻilio a hoʻomaopopo iā Nahuatl ʻo ʻoe nō ia, ua lilo ia i ipo naʻu a hoʻokau iā Juan Pérez de Arteaga i alakaʻi nona. Ua holo aku ʻo Portocarrero no ke aupuni Sepania a ʻaʻole ʻoe e ʻike hou iā ia.

Ua aloha anei ʻoe iā Cortés i ke kāne a i ʻole ua huki ʻia ʻoe i kona mana? Ua ʻoluʻolu ʻoe e haʻalele i ke kūlana o ke kauā a lilo i ʻōlelo nui loa, ke kī i wehe i ka puka o Tenochtitlan, no ka mea ʻaʻole ʻoe i unuhi wale i nā huaʻōlelo akā ua wehewehe pū kekahi i ka mea lanakila i ke ala o ka noʻonoʻo, nā ala, ka Totorua, nā Tlaxcala i manaʻoʻiʻo. a me nā mikamika?

Hiki iā ʻoe ke hoʻokau no ka unuhi, akā ua hele mua ʻoe. Ma Tlaxcala ʻoe i ʻōlelo aku ai e hōʻoki i nā lima o nā kiu i mahalo lākou i ka poʻe Paniolo, ma Cholula ua haʻi aku ʻoe iā Hernando ua hoʻolālā lākou e pepehi iā lākou. A ma Tenochtitlan ua wehewehe ʻoe i ka fatalism a me nā kānalua o Motecuhzoma. I ka wā o Sad Sad ua hakakā pū ʻoe me ka Paniolo. Ma hope o ka hāʻule ʻana o ka mōʻī ʻo Mexico a me nā akua, he keikikāne kāu na Hernando, Martincito, i ka manawa i hōʻea mai ai kāna wahine ʻo Catalina Xuárez, a e make ana paha i hoʻokahi mahina ma hope, ma Coyoacan, ua pepehi ʻia paha. A haʻalele hou ʻoe, ma 1524, ma ka huakaʻi Hibueras, e waiho ana i kāu keiki ma Tenochtitlan. I loko o kēlā huakaʻi, ua male ʻo Hernando iā ʻoe iā Juan Jaramillo, kokoke i Orizaba; Mai kēlā male ʻana e hānau ʻia kāu kaikamahine ʻo María, nā makahiki i hala aku e hakakā i ka hoʻoilina o kāna "makuakāne", ʻoiai ʻo Jaramillo i hoʻoilina i nā mea āpau mai nā keiki kāne a kāna wahine lua, ʻo Beatriz de Andrade

Ma hope, me ka hoʻopunipuni, e lawe ʻo Hernando iā Martin iā ʻoe e hoʻouna iā ia i ʻaoʻao i ka ʻaha Sepania. Oh, Malinalli, ua mihi anei ʻoe i ka hāʻawi ʻana iā Hernando i nā mea āpau? Pehea ʻoe i make ai, i hou ʻia i kou hale ma ke alanui Moneda i ke kakahiaka ma Ianuali 29, 1529, e like me ka ʻōlelo a Otilia Meza, nāna i koi ua ʻike lākou i ka palapala make i kau inoa ʻia e Fray Pedro de Gante, no laila ʻaʻole ʻoe e hōʻike kūʻē iā Hernando i ka hoʻokolokolo i hana ʻia? A i make paha ʻoe i ka maʻi ahulau, e like me kā ke kaikamahine i hōʻike ai? E haʻi iaʻu, pilikia paha ʻoe e ʻike ʻia ʻoe ʻo Malinche, like ka inoa o kou inoa me ka inaina i ka mea ʻo Mekiko? He aha ka mea nui, pololei? Kakaikahi wale nō nā makahiki āu e ola ai, ʻoi aku ka nui o nā mea i loaʻa iā ʻoe i kēlā manawa. Aloha ʻoe, aloha, kaua; ua komo ʻoe i nā hanana o kou manawa; ʻo ʻoe ka makuahine o ka miscegenation; ke ola nei nō ʻoe i ka hoʻomanaʻo Mekiko.

Pin
Send
Share
Send

Video: Aloha Oahu (Mei 2024).