Ua haʻalele ʻo Hidalgo no Aguascalientes a hele i Zacatecas. Ma ʻaneʻi ua hoʻoholo ʻia e haʻalele i nā alakaʻi nui, me nā pūʻali koa maikaʻi loa a me nā kālā, no ʻAmelika Hui Pū ʻIa.
I ka manawa e hele ana i ke ala, ua lawe pio ʻia lākou e nā aliʻi aliʻi ma Malaki 21 ma Norias del Baján a i ʻole Acatita del Baján. Ua lawe ʻia ʻo Hidalgo i Monclova, mai laila ʻo ia i haʻalele ai ma Malaki 26 ma o ka Alamo a me Mapimí a ma ka lā 23 ua komo ʻo ia i Chihuahua. A laila ua hoʻokumu ʻia ke kaʻina hana, a ma Mei 7 ua lawe ʻia ka ʻōlelo mua. ʻO ke ʻano haipule o Hidalgo ka mea i lohi ai kāna kaʻina hana ma mua o ko kāna mau hoa.
Ua haʻi ʻia ka hoʻopaʻi hoʻohaʻahaʻa ma Iulai 27 a ma Iulai 29 ua hana ʻia ma ka Halemai Royal kahi i hoʻopaʻa ʻia ʻo Hidalgo i ka hale paʻahao. Ua hoʻohewa ka ʻaha kūkā kaua o ka lawehala i nā mea kaua, ʻaʻole ma kahi ākea e like me kāna mau hoa, a kī ʻia ʻo ia i ka umauma ʻaʻole hoʻi i ke kua, no laila ke mālama nei i kona poʻo. Ua lohe ʻo Hidalgo i ka ʻōlelo me ka mālie a hoʻomākaukau e make.
Ua ho'ākāka ʻia kona lā hope loa penei: "I kona hale paʻahao, ua hāʻawi ʻia ʻo ia i ka ʻaina kakahiaka kokoleka, a lawe ʻo ia, ua noi ʻo ia i kahi o ka wai e hāʻawi ʻia i ke kīʻaha waiū, a ua hoʻopau ʻo ia me kahi hōʻike kupaianaha o ka makemake a me ka leʻaleʻa. He manawa ma hope ua haʻi ʻia iā ia ua hiki mai ka manawa e hele i ka hoʻomāinoino; Lohe ʻo ia me ka hoʻololi ʻole, kū i kona mau wāwae, a haʻi aku ua mākaukau e haʻalele. I ka hopena, ua puka ʻo ia i waho o ka pahu huna kahi i noho ai ʻo ia, a i ka hele ʻana i ʻumikūmālima a i ʻole iwakālua mau hele ʻana mai ia wahi aku, ua kū ʻo ia no kekahi manawa, no ka mea ua noi ka luna kiaʻi iā ia inā ua hāʻawi ʻia kekahi mea iā ia e hoʻolilo hope loa; Pane maila ʻo ia i ka ʻae, makemake ʻo ia e lawe lākou i nā mea momona āna i waiho ai ma luna o kona mau uluna: lawe maoli mai lākou ia mau mea, a puʻunaue aku iā lākou i waena o nā koa like e hoʻā i ke ahi iā ia a e hele ana hoʻi ma hope ona, ua hoʻoikaika ʻo ia a hōʻoluʻolu iā lākou me kāna kala ʻana a kāna mau ʻōlelo momona loa e hana i kā lākou hana; A ʻoiai ua maopopo iā ia ua kauoha ʻia mai ʻo ia e kī ʻole i kona poʻo, a makaʻu ʻo ia e ʻeha nui ana ia, no ka mea aia nō ke ahiahi a ʻike ʻole ʻia nā mea, ua hoʻopau ʻo ia i ka ʻōlelo ʻana: "ʻO ka lima ʻākau aʻu e kau ai i koʻu umauma. , e kaʻu mau keiki, ka pahuhopu palekana āu e hele ai ”.
"Ua waiho ʻia ke keʻena o ka hoʻomāinoino ʻia ma laila i loko o ka pā o loko o ke kula i kuhikuhi ʻia, ʻokoʻa ka mea i hana ʻia me nā koa ʻē aʻe, i hoʻokō ʻia ma ke kahua liʻiliʻi ma hope o ka hale i ʻōlelo ʻia, a kahi o kēia kia hoʻomanaʻo i kēia lā. e hoʻomanaʻo mai ana iā ia iā ia, a me ka hale kūʻai hou i lawe i kona inoa; a i ka manawa i ʻike ai ka Hidalgo i kahi āna i kamaʻilio ai, ua hele wāwae ʻo ia me ke keʻehi ʻoʻoleʻa a me ka ʻoluʻolu ʻole, a me ka ʻae ʻole i nā maka o kona mau maka, e pule ana me ka leo ikaika a ikaika hoʻi i ka salamo Miserere iaʻu; Ua hōʻea ʻo ia i ka scaffold, honi iā ia me ka haʻalele a me ka mahalo, a ʻoiai kekahi mau paio i hoʻonoho ʻole iā ia e huli me kona kua i hope, ua kau ʻo ia i ka noho e kū pono ana i mua, ua kau ʻo ia i kona lima ma kona puʻuwai, ua hoʻomanaʻo ʻo ia i nā koa ʻo kēia ka kuhi ma kahi a lākou e kī aku ai iā ia, a i kekahi manawa ma hope mai ua kīkaha ka hoʻokuʻu ʻana o nā pū he ʻelima, a ʻo kekahi o ia mau mea ua hou i ka lima ʻākau me ka ʻeha ʻole o ka puʻuwai. ʻO ka meʻe, ʻaneʻane hiki ʻole ke hele, hoʻopīhoihoi i kāna pule, a hāmau ʻia ko lākou leo i ka wā i kī hou ʻia ai nā pū kī ʻelima hou, nona nā pōkā, e hele ana i ke kino, haki nā paʻa i hoʻopaʻa iā ia i ka pā, a hāʻule ke kāne i loko o kahi loko koko. aole ia i make i keia manawa; ʻekolu mau pōkā hou aʻe e pono ai e hoʻopau i kēlā ola makamae, ka mea i mahalo i ka make ma mua o 50 mau makahiki. "
ʻO kona poʻo, me nā mea o Allende, Aldama a me Jiménez, ua hoʻonoho ʻia i loko o nā pā hao ma nā kihi o ka Alhóndiga de Granaditas ma Guanajuato. Ua kanu ʻia ke kino kupapaʻu ma ke kauoha ʻekolu o San Francisco de Chihuahua, a i ka makahiki 1824 ua lawe ʻia ke kumu a me ke poʻo i Mekiko, e kanu ʻia me ka hanohano nui.
