ʻO ke kumu libertarian i hoʻomaka ma ke kaona o Dolores, Guanajuato, i Kepakemapa 1810 a hoʻoluliluli i ka Viceroyalty o New Spain, he ʻehā mau makahiki e loaʻa ai kahi echo ma nā ʻāina Tabasco. ʻO Don José María Jiménez ka mea i alakaʻi i kekahi poʻe aloha ʻāina e kūpaʻa i Independence a ua hoʻopaʻi ke kiaʻāina aliʻi ʻo Heredia iā ia i ka hale paʻahao.
Pono mākou e noʻonoʻo i ke komo hope ʻana o kēia wahi i nā hakakā no ke kūʻokoʻa ma muli o ka nele o ka ʻike i waena o ka poʻe e noho ana, ʻo ia hoʻi ma muli o ka nele o kahi mīkini paʻi, no laila a hiki i ka makahiki 1821 ua hoʻolaha ʻo Juan N. Fernández Mantecón i ke Kūʻokoʻa a Kauoha e hoʻohiki i ka Plan o Iguala ma ka lā 8 Kepakemapa o kēlā makahiki, ua kapa ʻia kēia ʻano ke kiaʻāina mua o Tabasco o ke au kūʻokoʻa a aia ia a hiki i Pepeluali 5, 1825, ke hānau ʻia ke Kumukānāwai politika mua o ka mokuʻāina.
ʻO nā makahiki he 10 o Tabasco kūʻokoʻa, e like me ke koena o ka ʻāina kūʻokoʻa, i hōʻino ʻia e ka hakakā fratricidal ma waena o nā mea kikowaena a me nā federalist, ma waena o nā liberal a me nā conservatives, no laila he mea liʻiliʻi i hiki i nā kiaʻāina o kēlā manawa ke hana, I waena o kahi e kū ai ʻo José Rovirosa, ka mea i noho aliʻi mai 1830 a 1832.
I ka waena o ke kenekulia ka hoʻouka kaua ʻana o ʻAmelika Hema i ko mākou ʻāina i kū (1846-1847), ʻo ʻAmelika Hui Pū ʻIa i loko o kāna kulekele hoʻonui e hoʻonohonoho i ke komo ʻana o ka ʻāina ʻo Mekiko, a ma hope o ka hoʻopuni ʻana iā Veracruz, ua hoʻouna lākou i Tabasco, i ka lā 21 ʻOkakopa 1846, kahi moku kuna o ke kaua ma lalo o ke kauoha a Commodore Mathew Seperri, ka mea i ka lā aʻe i lawe aku ai i ka Port of Frontier me ka ʻole o kahi koa pale.
I ka pale ʻana, kū i waho ka hana a ka luna Mekiko ʻo Juan Bautista Traconis, nāna i kiaʻi ke kapena mokuʻāina a hoʻokele i ka pale ʻana i ka hoʻouka kaua, akā ua hoʻouka hou ka poʻe ʻAmelika ʻAmelika i ka panalāʻau a hopu i ke kapikala ma hope o ka hakakā wiwo ʻole, a haʻalele lākou no 35 mau lā. ma hope, ma hope o ka puhi ʻana i ka hapa nui o nā hale.
I ka 1854 ka Plan o Ayala, kūʻē i ka dictatorhip hope loa o Santa Ana, a ma Tabasco ʻO Victorio Dueñas i hui pū me kēia neʻe, i ke ala i hoʻoholo ai ke kiaʻāina ʻo Afterñas e pili ana i ke Kumukānāwai Pekelala hou o Pepeluali 5, 1857. ʻO ka hoʻolaha ʻana o nā Kānāwai o ʻO ka hana hou a me ke ʻano lokomaikaʻi o ke Kumukanawai, ka mea i hoʻokumu i ka discontent o ka poʻe conservatives, nāna i hoʻāla i ke kaua ʻekolu makahiki.
Ua komo ka moku ʻo Tabasco i kēia mau hakakā hakakā, ka mea i hoʻomākaukau i ka ʻāina no ka hoʻouka kaua Farani a me ka hoʻokau ʻia ʻana o ke aupuni ephemeral o Maximiliano (1861-1867). I Pepeluali 1863, he pūʻali koa o nā manawaleʻa i kauoha ʻia e Francisco Vidaña i hoʻouka kaua i ka poʻe Palani ma San Joaquín, ma waena o Palizada a me Jonuta, e hopena ana i kahi lanakila Mekiko, akā i ka mahina like, ua hāʻule ʻo Frontera i ka lima o nā mea komohewa.
Kū aʻe nā hana a Andrés Sánchez Magallanes lāua ʻo Gregorio Méndez, ka mea i ka ʻOkakopa 1863 i hoʻomaka ai ka hakakā me ka pūʻali koa komo hewa a me nā conservatives i kākoʻo iā ia. I ka hoʻomaka ʻana o 1865 ka kaua o Jahuactal, ʻo ia ka lanakila o nā lima repubalika o Tabasco a ʻo ka hopena, ma Pepeluali 27 o kēlā makahiki nō, ua kipaku loa ʻia nā imperialist mai Tabasco mai.
ʻO ka hopena o ke kenekulia 19 i ʻike i nā aupuni o ka hui i pili e hala, mua i ka Juarismo a ma hope o ka hao o Porfirio Díaz a i kēia manawa ua komo ʻo Tabasco i kahi o ka holomua: i ka 1879 ua hoʻokumu ʻia ka Juárez Institute o Arts a me ʻEpekema, a ma o 1881 ka kamaʻilio ma waena o ke kapikala o ka Lepupalika a me ka Villa Nani o San Juan Bautista i lawe ʻia e telegarapa, ʻo 10 mau makahiki ma mua o ka hopena o ke kenekulia ke wehe nei kēia kūlanakauhale i nā kukui lehulehu.
ʻO kēia ka manawa o ke aupuni o Abraham Bandala, nāna i hoʻohana i kāna kauoha me nā interruptions no 16 mau makahiki, i hoʻokumu i ka mana o nā haciendas, ke aupuni o nā holoholona a me nā mahiʻai a hoʻokumu i kāna waiwai i ka mahi ʻana o ka maiʻa i kapa ʻia kona inoa.
KANAKA ILLUSTRIOUS
· Regino Hernández Llergo (1898-1976). ʻO ka mea kākau moʻolelo a me ka mea hoʻokumu o ka makasina ʻo Impacto.
· Manuel Gil y Sáenz (1820-1909). Mea kākau moʻolelo a kahuna. Ua ʻike ʻo ia i ka luawai aila mua ma Tabasco.
· José Gorostiza Villa (1901-1973). Poet, luna ʻelele o Mekiko, Kākau ʻōlelo o nā pilina ʻē a me ka mea lanakila o ka 1968 National Prize for Letters.
· Esperanza Iris (1888-1962). He mea hana keaka opera nui, hana ʻo ia ma nā pae ma ʻEulopa a me ʻAmelika Latin.
· Carlos A. Madrazo Becerra (1915-1969). Politician, haʻi ʻōlelo a me kiaʻāina.
· José Bulnes Sánchez (1895-1987). Mea kākau moʻolelo a mea kākau moʻolelo. Ua kākau ʻo ia i 20 mau hana moʻokalaleo a ma 1968 ua makana ʻia ʻo ia i ka mekala Francisco Zarco.
