Nā mōhai i nā akua wai ma nā kumu o Atoyac

Pin
Send
Share
Send

Hele pū kekahi nahesa me nā unahi mea kanu me mākou. ʻO lākou nā puʻu e like me ka mea e ʻai i ke ala: huki ʻia ko lākou piko o ka lani me ka lani ao ʻole a wela ka lā i nā māla kō i hōʻea i ka wāwae o nā kuahiwi i nā nalu ʻōmaʻomaʻo.

ʻO kēia ke ala lepo kahi a ka archaeologist ʻo Fernando Miranda, mai ka INAH Regional Center o Veracruz, e alakaʻi iā mākou i kekahi o nā pūnaewele kapu o nā Totopua.

ʻO ka minoʻaka o nā figurine pālolo, a he nui ka mea i puka mai ka honua mai i kēia wahi, me he mea lā e hōʻike ʻia ana i ka hauʻoli o ka ʻāina. ʻIke ʻia kona leo i waena o ka pā o ka makani mehana, a haʻi mai iā mākou i ka poʻe e noho ana i nā awāwa a mākou i hele aʻe ai, he mau hemahema paha: no kēia mea ke hōʻike nei nā koena i nā helehelena i nalowale kekahi oolahi a ke ʻano o nā kāne e hauʻoli mau ana, ʻo wai ka mea hele pū ke mele a me ka hulahula i nā manawa āpau. Aia mākou i ke awāwa ʻo Atoyac, kokoke i ke kaona o ka inoa like ma ka mokuʻāina ʻo Veracruz.

Kū ka kalaka a hōʻike ʻo Fernando iā mākou i ke ala i kahi kahawai. Pono mākou e kau iā ia. Ma hope o ka archaeologist, nāna i alakaʻi i kekahi mau ʻeli ʻana ma ia wahi, ua hiki mākou i kahi lāʻau i hoʻohana ʻia e like me ke alahaka. Ke nānā nei mākou, kānalua mākou i ka hiki ke kaulike ma luna o kahi wahi liʻiliʻi a kaulike ʻole. A ʻaʻole ia he weliweli ka hāʻule, akā ua manaʻo ʻia e kū me nā mea āpau a me nā pono paʻi kiʻi, i kahi wai o ka hohonu ʻike ʻole. Hōʻoiaʻiʻo kā mākou alakaʻi iā mākou ke lawe ʻo ia i kahi lōʻihi lōʻihi mai nā mea kanu, hoʻolauna iā ia i loko o ka wai a, ke hilinaʻi nei i kēlā lālā - kahi mea pani no kahi pale - hōʻike iā mākou i kahi ala palekana e hele. Komo ka hakahaka ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe i ka hou o nā māla kope malū mau, i hoʻohālikelike ʻia me ka lā wela o nā māla kō kokoke. Ua hōʻea koke mākou ma kapa o ka muliwai me nā kahawai polū e hūnā ma waena o nā lāʻau, nā līlia, a me nā pōhaku ʻoi loa. Ma ʻō aku, ʻike hou ʻia nā puʻu o kahi kaulahao haʻahaʻa, e hoʻolaha ana i nā kiʻekiʻe kiʻekiʻe o ka ʻōnaehana mauna o waena o Mexico.

Ma ka hope loa ua hiki mākou i kā mākou huakaʻi. ʻO ka mea i hōʻike ʻia i mua o ko mākou mau maka i ʻoi aku ka nui o nā wehewehe i hana ʻia i kēia wahi piha i ka hoʻokalakupua. Ma kahi hapa e hoʻomanaʻo mai iaʻu i nā cenotes o Yucatan; akā naʻe, aia kekahi mea i hana i mea ʻokoʻa ia. Me he mea lā iaʻu ke kiʻi ponoʻī o Tlalocan a mai ia manawa ʻaʻohe oʻu kānalua he wahi e like me kēia kahi i hoʻonāukiuki i nā manaʻo pre-Hispanic o kahi ʻano paradaiso kahi i kahe mai ka wai mai ka ʻōpū o nā puʻu. Ma laila kēlā me kēia ulia, loaʻa i kēlā me kēia helehelena o ke kūlohelohe nā kūlike o ke akua. ʻO nā kahakaha e like me kēia i hana i ka metamorphosis i ka manaʻo o ke kanaka e lilo i kahua ʻāina superestrial: e waiho i loko o nā ʻōlelo a ka makuakāne akamai ʻo José Ma. Garibay, ʻo ia ka Tamoanchan moʻoʻōlelo mele a Nahua i haku ai, ke kahua o ka iʻa jade kahi kū kiʻekiʻe nā pua, kahi e ʻōpuʻu ai nā līliʻi makamae. Ma laila e mele ʻia ai ke mele ma waena o nā limu wai a hoʻoliʻiliʻi nā mele i nā hulu turquoise o ka wai, i waenakonu o ka lele o nā butterfly iridescent.

Hoʻohui ʻia nā paukū Nahua a me nā manaʻo e pili ana i paradaiso, ma ke kumu o ka muliwai Atoyac, e nā mea i loaʻa i ka archaeological. I kekahi mau makahiki i hala aku nei, ua haʻi mai ke kumu ʻo Francisco Beverido, mai ka Institute of Anthropology o ke Kulanui ʻo Veracruzana, pehea ʻo ia i alakaʻi ai i ka hoʻopakele ʻana i kahi ʻauamo pōhaku waiwai i kālai nui ʻia i kēia lā kokoke i laila, ma ka Hale Hōʻikeʻike o ke kūlanakauhale o ʻO Córdoba, kahi pūnaewele e kipa aku ai. Ua hoʻolei ʻia ka ʻauamo i mōhai i nā akua wai e nā poʻe e noho ana ma nā wahi a puni. Ua mālama ʻia kahi hanana like i loko o nā cenotes ʻo Yucatecan, i nā loko iʻa o ka Nevado de Toluca a ma nā wahi ʻē aʻe kahi i hoʻomana ʻia ai nā akua nui o ka pantheon Mesoamerican. Hiki iā mākou ke noʻonoʻo i nā kāhuna a me nā kuhina ma kapa o ka wai ʻauʻau i ka manawa, i waena o nā ʻōwili copal o nā lāʻau ʻala, hoʻolei lākou i nā makana i loko o ka wai me ke noi ʻana i nā akua o nā mea kanu i makahiki maikaʻi no nā mea kanu.

ʻAʻole hiki iā mākou ke pale aku i ka hoʻowalewale a lele mākou i loko o ka wai. ʻO ka ʻike ʻana i ka wai hau, ʻo kona mahana ma kahi o 10ºC, ua hoʻonui ʻia ma muli o ka wela hoʻokaumaha i hoʻonāukiuki iā mākou i ke ala āpau. Ma kahi o 8m ka hohonu o ka loko wai ma kahi hohonu a ʻaʻole hiki aku ka ʻike ma mua o 2m, ma muli o nā sediment a ka wai e lawe ai mai loko o ka puʻu. ʻO ka grotto lalo loa kahi e kahe ai e like me nā ā nui. ʻO ia ke kiʻi like o ka Altépetl o nā codices, kahi e kahe ai kahi kahawai mai ke kumu o ke kiʻi o ka puʻu ma o kahi ʻano waha. Ua like ia me nā iwi ā o Tlaloc, ke akua o ka honua a me ka wai, kekahi o nā helu nui a koʻikoʻi hoʻi ma Mesoamerica. Ua like ia me nā waha o kēia akua, ka wai e hoʻokahe i ka wai kikoʻī. Ua haʻi ʻo Caso iā mākou ʻo ia ka "mea e kupu ana" i mea i hōʻike ʻia ma nā kumu o Atoyac. ʻO ka noho ʻana ma kēia wahi e like me ka hele ʻana i ke kumu o nā kaʻao, ka ʻike honua a me ka hoʻomana Hepania.

ʻO ka ʻāina, he mea pono e hoʻomanaʻo ʻia, ua noho ʻia e kahi moʻomeheu kūʻokoʻa loa o ke kahawai ʻo Mexico o ke kahakai ʻoiai ka wā Kūlana. ʻAʻole maopopo ka ʻōlelo a lākou i ʻōlelo ai i kēlā manawa, akā pili pili ʻole lākou i nā mea kūkulu hale o El Tajín. Ua hiki mai ka Totilims i kahi ma ka hopena o ka wā kahiko a me ka wā Post-Classic. Ma waena o nā kahakai o ke awāwa ʻo Mexico a me nā kuahiwi mua o Transversal Volcanic Axis, kahi ʻāina i hoʻonui ʻia nona ka waiwai kūlohelohe i hoʻohihi i ke kanaka mai kona lohe mua ʻana i ka mea a mākou e ʻike nei i kēia lā ʻo ke panalāʻau ʻo Mexico. Ua kapa ʻia ka poʻe Aztec ʻo Totinciapan: ka ʻāina o kā mākou mālama pono ʻana, ʻo ia hoʻi kahi o ka meaʻai. I ka wā i ala aʻe ka wī ma Altiplano, ʻaʻole i hoʻokaʻulua nā pūʻali o Moctecuhzoma el Huehue i ka naʻi ʻana i kēia mau ʻāina; Ua hana ʻia kēia ma waenakonu o ke kenekulia 15. Aia ka wahi ma lalo o ke poʻo o Cuauhtocho, kahi pūnaewele kokoke, a ma nā kapa hoʻi o ka Atoyac, kahi e mālama nei i ka hale kiaʻi - ka pā kaua e kū i ka muliwai.

He wahi ia e hoʻomāʻona ai ke kala a me ka mālamalama i nā manaʻo, akā, i ka wā e kū ai ka ʻākau i ke kahakai o ke awāwa ʻo Mexico, ʻo ia ka Atlayahuican, kahi o ka ua a me ka noe.

ʻO kēia wale nō e hoʻomālū i ka poʻe ʻelemākule, hiki ke mālama ʻōmaʻomaʻo mau ka panorama. Puka ka Atoyac mai ka pouli o nā ana, mai ke kumu o ka puʻu. Hele mai ka wai i ka mālamalama a hoʻomau ka holo pinepine ʻole, e like me ka nahesa turquoise, i kekahi manawa ma waena o nā kahawai kolohe, i ka Cotaxtla, kahi kahawai e ākea a mālie hoʻi. Hoʻokahi kilomita ma mua o ka hiki ʻana i kahakai, e hui pū ia me Jamapa, i ke kaona ʻo Boca del Río, Veracruz. Mai laila aku ʻelua e hoʻomau i ka waha i ka Chalchiuhcuecan, ke kai o ka hoa o Tláloc, o ke akua wahine o ka wai. E hāʻule ana ke ahiahi i ka manawa a mākou i hoʻoholo ai e haʻalele. ʻIke hou mākou i nā pali o nā puʻu i piha i nā mea kanu tropical. I loko o lākou e like nā pulsa o ke ola e like me ka lā mua o ka honua.

Puna: Mekiko ʻAʻole ʻike ʻia No. 227 / Ianuali 1996

Pin
Send
Share
Send

Video: Oli Mahalo - Uhola ʻia (Mei 2024).