Ma Mekiko-Tenochtitlan, e like me nā kūlanakauhale kokoke, ua loaʻa ka maluhia a me ka laulima ʻana ma waena o nā kamaʻāina no ka hana pono ʻana o ka ʻōnaehana hoʻokolokolo, ka mea i pāpā loa ʻia, me nā mea ʻē aʻe, ka ʻaihue, ka moekolohe a me ka ʻona ʻana i ka lehulehu.
ʻO nā ʻokoʻa āpau o ke ʻano kamaʻilio a pilikino paha i ala aʻe i hoʻonā ʻia e nā luna kānāwai kiʻekiʻe i nā ʻaha ʻokoʻa i hele i nā poʻe e like me ko lākou kūlana nohona Wahi a nā moʻolelo a Father Sahagún, aia kekahi lumi i ka hale aliʻi o Moctezuma i kapa ʻia ʻo Tlacxitlan, kahi i noho ai nā luna kānāwai nui, nāna i hoʻoponopono i nā palapala hoʻopiʻi, nā lawehala, nā hoʻokolokolo a me kekahi mau ʻaelike i kū aʻe i waena o nā lālā o ka hanohano Tenochca. I loko o kēia "keʻena hoʻokolokolo", inā pono, hoʻopaʻi nā luna kānāwai i nā aliʻi hewa e hana i nā hoʻopaʻi kūpono, mai ko lākou kipaku ʻia ʻana mai ka hale aliʻi a i ʻole ko lākou lawe pio ʻana mai ke kūlanakauhale aku, a hiki i ka hoʻopaʻi make, no kā lākou hoʻopaʻi ʻia e lī ʻia ai, hailuku ʻia a kuʻi ʻia paha i nā lāʻau. ʻO kekahi o nā hoʻopaʻi hilahila ʻole i hiki i ke aliʻi hanohano ke kiʻi ʻia, a no laila e nalowale ana ka inoa o ka lauoho i hoʻohanohano iā ia ma ke ʻano he koa poʻokela, no laila e hōʻemi ana i kona ʻano kino i ka macehual maʻalahi.
Aia ma ka hale aliʻi o Moctezuma kekahi lumi ʻē aʻe i kapa ʻia ʻo Tecalli a i ʻole Teccalco, kahi a nā lunakahiko i hoʻolohe ai i nā hoʻopiʻi a me nā noi a ka macehualtin a i ʻole nā poʻe o ke kaona. i ka manawa i loiloi ʻia ai, ua kāhea ʻia nā mea hōʻike e hāʻawi i ko lākou manaʻo i nā ʻoiaʻiʻo. ʻO ka hope loa, ua hoʻokuʻu nā luna kānāwai i ke kūʻokoʻa o ka hewa a i ʻole hoʻomau i ka noi ʻana i ka hoʻoponopono. Ua lawe ʻia nā hihia paʻakikī maoli i mua o ka tlatoani i hiki ai iā ia, me nā poʻo kumu ʻekolu a i ʻole tecuhtlatoque - ua puka ka poʻe naʻauao mai Calmécac - ke hoʻoholo kūpono. Pono e hoʻoponopono kaulike ʻole ʻia nā hihia āpau, a ma ia mea ua akahele loa nā luna kānāwai, ʻoiai ʻaʻole i ʻae ka tlatoani e hoʻopaneʻe kūpono ʻole ʻia ka hoʻokolokolo ʻana, a hiki ke hoʻopaʻi inā loaʻa ka ʻole o ka ʻoiaʻiʻo i kā lākou hana. kekahi o kāu hui pū ʻana me nā ʻaoʻao i hakakā. Aia kahi lumi ʻekolu i kapa ʻia ʻo Tecpilcalli, kahi i mālama pinepine ʻia ai nā hālāwai o nā koa; inā i loko o kēia mau hālāwai ua aʻo ʻia ua hana kekahi i kekahi hana kolohe, e like me ka moekolohe, ʻo ka mea i hoʻopiʻi ʻia, ʻoiai ʻo ia ke poʻo nui, ua hoʻopaʻi ʻia i ka make e nā pōhaku.
Puna: Nā paukū o ka mōʻaukala No. 1 Ke aupuni o Moctezuma / ʻAukake 2000
