E pili ana iā Andrés Henestrosa, mea kākau ʻo Oaxacan

Pin
Send
Share
Send

ʻO Henestrosa, kahi mea hōʻailona i ka moʻokalaleo Mekiko a me ka mea kākau o "ʻO nā kāne nāna i hoʻolahalaha ka hulahula," i ʻoi aku ma mua o 100 mau makahiki a ke hoʻomau mau nei kāna hana i ka palaho ʻole.

ʻO ka helehelena kokoke i ke kenekulia o ka mea kākau ʻo Andrés Henestrosa e nānā maluhia ana ma ka paku o kahi mea nānā wikiō. Hoʻopilikia ʻia e nā maʻi manaʻolana ʻole, moe ʻo ia e moe ana i ka hāmele ʻulaʻula i ka pā o hope o kona hale ma waho o Oaxaca, ma ke kaona ʻo Tlacochahuaya. Kani nā paepae hale pule e like me ka pale i ulana ʻia o nā kani hao. Me ka leo ʻole, nānā ʻo Don Andrés i ka mea paʻi kiʻi Jimena Perzabal e hana nui nei i ka waiho ʻana i nā mea i ko lākou wahi a me ka hoʻomaopopo ʻana i nā lālā o ka hui hoʻopaʻa leo o ʻO ka huakaʻi o Mekiko, ka mea i neʻe mai i aneʻi me ke kumu o ka hoʻokō ʻana i kahi kiʻi i manaʻo ʻole ʻia o ka mea kākau o ka puke ʻO nā kāne i hoʻopuehu i ka hulahula. ʻAʻole maʻalahi iki ke waiho i mua o kahi kāmela kahi kāne naʻauao, e ʻeha ana i ke kuli a i kekahi manawa makemake nui i nā maʻi ʻelemakule a me ka manaʻolana ʻole.

Ma ka lānai ʻaʻohe nawaliwali, ʻoiai ka manaʻo paʻa o ka noho pū ʻana me kahi ʻuhane e pili ʻole me kahi ʻāina, kahi kaʻao, a me ka moʻomeheu millenary. ʻO wai ka mea e kānalua iā ia, ʻo kēia ʻelemakule i hānau ʻia i ka makahiki 1906 o ka 19 kenekulia ʻo ia kekahi o nā laʻana kakaikahi kahi i hoʻopili ʻia ai ke kanaka me nā kaʻao me ka loaʻa ʻole o ka manawa, nā ʻōlelo o Mexico kahiko a me ka moʻomeheu kahiko o ka Zapotecs.

Me ka maopopo ʻole o nā mea e hana nei a puni iā ​​ia, ʻaʻole kūʻē hou ʻo Don Andrés i ka makemake e ʻōlelo, no ka mea, ʻo kāna mea e kamaʻilio, kākau a hoʻopaʻa i nā huaʻōlelo i ka lewa. "ʻAʻole hiki i ke kanaka ke ola me ka ʻole o ka wehewehe ʻana i nā phenomena, nā hanana a me nā hana i kū a puni iā ​​ia, mai loko mai o kēia paʻakikī i kū ai ka moʻolelo."

MAI NA HALE HUAOLELO

ʻO ka uwa ʻana o kahi hui o Piarist e haki ka hāmau o ka lānai haʻahaʻa o ka pālū o ke kaona ʻo Tlacochahuaya. Noho ma luna o kahi noho liʻiliʻi, kamaʻilio ʻo Don Andrés i nā keikikāne a me nā kaikamahine e heluhelu ana i kekahi o nā kaʻao i loaʻa i loko o The Men Who Dispersed the Dance. Ma waena o kekahi moʻolelo a me kekahi a me he mau hōʻike waha ʻole nei ke kumu a me kahi kumulāʻau lush, ua hoʻomanaʻo ka mea haʻi moʻolelo i ka mea i kamaʻilio pū me ia. ka poʻe o ke kaona. I ka piha ʻana o koʻu makahiki he iwakālua ua kākau wau iā lākou me ka pīhoihoi nui, ʻaneʻane feverishly ".

Ma ke alo o ke kāmera, hoʻomanaʻo ʻo Henestrosa i ka manawa a kāna kumu aʻo kaiāulu ʻo Antonio Caso i ʻōlelo ai e kākau i nā kaʻao, nā kaʻao a me nā kaʻao āna i haʻi waha ai. ʻO ʻApelila 1927 ia i hoʻouna ʻia aku ai ke haumāna ʻōpio, i ke kapitala nui o ka ʻāina, me ke kākoʻo o kāna mau mea hoʻomalu ʻo José Vasconcelos lāua ʻo Antonieta Rivas Mercado. Me ka noʻonoʻo ʻole ʻia, ua hoʻokumua ka mea haku mele, mea haʻi moʻolelo, mea kākau moʻolelo, mea haʻi ʻōlelo a mea kākau moʻolelo hoʻi i nā kumu o The men who dispersed the dance, i paʻi ʻia ma 1929. . He mau moʻolelo ia i loko o koʻu hoʻomanaʻo akā haʻi ʻia e nā poʻe mākua a me nā ʻelemākule o nā kaona, ua ʻōlelo wau i nā ʻōlelo ʻōiwi wale nō a hiki i ka makahiki 15, i koʻu neʻe ʻana i Mexico City. "

ʻO ka mea kākau elemakule, hohonu i kona mau manaʻo a me nā hoʻomanaʻo ʻana, nānā pololei i mua me ka mālama ʻole ʻana i ke kāmela wikiō e ukali iā ia. Nā manawa ma mua, i kekahi o nā hoʻoili kaua i koi aku ai ʻo Don Andrés i mua o nā malihini i ukali i kāna mau ʻōlelo me ka nānā nui. "Minamina koʻu hānau ʻole ʻia i hoʻokahi haneli mau makahiki ma mua, ke waiwai ka moʻomeheu a piha nā ʻōlelo ʻōiwi i ke ola, nā moʻolelo, nā kaʻao, nā kaʻao. I koʻu hānau ʻana he nui nā mea i poina, ua holoi ʻia ia mai ka manaʻo o koʻu mau mākua a me koʻu mau kūpuna. ʻAʻole hiki iaʻu ke hoʻopakele i kahi ʻāpana o kēlā hoʻoilina waiwai i haku ʻia i nā ʻano kaʻao, nā kāne o ka pālolo a me nā pilikua i hānau ʻia mai ka honua mai. "

KA MOOLELO MOOLELO

ʻO Francisco Toledo, ka hoa pena o Rufino Tamayo, e kamaʻilio e pili ana iā Henestrosa. "Makemake au iā Andrés ka mea haʻi moʻolelo i kāna ʻōlelo makuahine, ʻaʻohe mea e like me ia e kamaʻilio ma kahi Zapotec maʻemaʻe a nani hoʻi he minamina ia i ka hoʻopaʻa ʻole ʻia." Hele pū ke ola o Henestrosa a me Toledo i nā ala he nui, ʻoiai he mea hoʻolaha nui lāua ʻelua i ka moʻomeheu o Oaxaca. Ua hāʻawi ʻo Don Andrés i kāna waihona puke i ke kūlanakauhale o Oaxaca. ʻO ka mea pena kiʻi Juchiteco, pili i ka ʻuhane hoʻokumu o nā Dominicans, ua alakaʻi i ka puka ʻana o nā hale hōʻikeʻike, nā kula o nā kiʻi kiʻi, nā hana kiʻi pepa, a me ka pale a me ka hoʻōla hou ʻana i nā waiwai o ka hoʻoilina o kona ʻāina. Kūʻē ʻo Henestrosa lāua ʻo Toledo i nā ʻano ʻokoʻa i ka disfigurement o ka helehelena maoli o nā hui lāhui o Oaxacan, nā kala a me nā kuʻuna.

I NA WAWAE O DON ANDRÉS

ʻO nā lālā o The Adventure o Mexico, ʻo Ximena Perzabal a me ka mea pena kiʻi Juchiteco ʻo Damián Flores, ke hele nei i kahi o nā kūlanakauhale hōʻailona o ka Tehuantepec isthmus: Juchitán. Ma laila lākou e hoʻopaʻa ai me nā maka pūʻiwa i ka mea a ka mea kākau i ʻōlelo ai e pili ana i ka ʻāina kanaka a hoʻopaʻa ʻia e nā huakaʻi o ke kenekulia ʻumikūmāiwa e like me ka Abbe Esteban Brasseur de Bourbourg. Wahi a nā alelo maikaʻi ʻole ua hoʻokahuli ʻia ka huakaʻi paʻakikī e ka nani o nā Juchitecas a me Tehuanas. I nā makahiki he hala ma hope mai, kākoʻo ʻo Henestrosa iā ia iho i hoʻokumu ʻo Brasseur: "Ma Juchitán a kokoke i nā mea a pau o Tehuantepec, nā wahine ka mea mālama. I ka wahine Zapotec mea e lūlū ai, no kēia kumu ua koi wau i ka mahiʻai he hana wahine. Mai ka wā kamaliʻi, aʻo mai nā kupuna wahine a me nā makuahine iā mākou ʻo nā wahine ka mea e noho aliʻi ana. No laila, ʻo kekahi o nā ʻōlelo aʻo aʻu e hāʻawi mau ai i koʻu mau makaʻāinana, ʻo ia ka hakakā o ka poʻe lapuwale me nā wahine, no ka mea - ma ka liʻiliʻi o ka Isthmus o Tehuantepec - he kūpono mau lākou ".

ʻO ka pepa i hoʻolaʻa ʻia no Don Andrés ʻaʻole i nele i ke alo o nā keiki hoʻokani keiki nāna e hoʻoluliluli nā pū manu kuhukukū a no laila hāʻawi ke ola i nā mele me nā leo millenary i haehae ʻia mai ka honua. Hoʻomanaʻo kēia wahi i nā huaʻōlelo a ka mea kākau i ka wā ma The Men Who Dispersed the Dance ua kākau ʻo ia i kona wā kamaliʻi ua huakaʻi ʻo ia i nā hui he nui ma kahakai e manaʻo nei e ʻike i ke kaikamahine wahine a ke kai. Eia nō naʻe, no ka nele o ka pono a kapu paha, ua ʻike wale ke keikikāne ʻo Henestrosa i ka pua fiku a me ke akua o ka makani, a ʻo ka mea pōmaikaʻi ma kahi o hoʻokahi haneli mau makahiki ʻaʻole ʻo ia i poina iā lākou.

Pin
Send
Share
Send

Video: Tu Sangre en mi Cuerpo Angela Aguilar feat. Pepe Aguilar (Mei 2024).